Tijdens de COVID-19 pandemie werden er maatregelen genomen om de verspreiding van het virus tegen te gaan en verpleeghuisbewoners te beschermen. Er mocht geen bezoek komen in het verpleeghuis en (groeps)activiteiten gingen niet door. Het was voor bewoners, naasten en vrijwilligers een moeilijke tijd. Samen met onderzoekers van UNO-UMCG en KU Leuven deden we onderzoek. Een eerdere blog geeft inzicht in de gevolgen van de maatregelen op sociale contacten, sociale behoeften en eenzaamheid en deze blog liet zien hoe bewoners zo goed mogelijk probeerden om te gaan met de lastige omstandigheden.
Hiernaast hebben we onderzocht welke waarden en normen belangrijk waren voor bewoners, naasten en vrijwilligers en wat volgens hen belangrijke (morele) lessen voor de toekomst zijn. Deze blog gaat in op de morele vragen en dillema’s in verpleeghuizen in coronatijd.
In het onderzoek keken we naar welke waarden, normen en morele kwesties terugkwamen in interviews met bewoners en naasten en in een focusgroep met vrijwilligers. Daarnaast organiseerden we drie socratische dialoogbijeenkomsten. Een socratisch dialoog is een gesprek waarin de gesprekspartners proberen hun eigen en elkaars gedachten en denkbeelden over een fundamentele (morele) vraag beter te begrijpen.
De meeste deelnemers van het onderzoek gaven aan dat zij in eerste instantie de maatregelen accepteerden, maar dat zij kritischer werden naarmate de maatregelen langer duurden. Sommige deelnemers vonden de maatregelen bijvoorbeeld te zwaar of oneerlijk.
Er werden verschillende waarden en normen genoemd. De deelnemers vonden het belangrijk dat bewoners veilig waren. De pandemie moest serieus worden genomen en de bewoners moesten worden beschermd tegen het virus. Daarnaast was het mentaal welzijn van bewoners en hun naasten belangrijk. Elkaar kunnen bezoeken en bij elkaar kunnen zijn betekent veel voor bewoners en naasten. Ook erkenning is belangrijk. Bewoners, naasten en vrijwilligers willen zich gezien en gehoord voelen, ook in de manier waarop beslissingen worden genomen over de maatregelen.
Bewoners, naasten en vrijwilligers noemden drie belangrijke lessen:
1. Voor bewoners is sociaal contact erg belangrijk. Het welzijn van bewoners kan onder druk komen staan door de maatregelen. Dan moet er gezamenlijk een oplossing worden gezocht met oog voor veiligheid en menselijkheid.
2. Zie en erken wat naasten betekenen voor bewoners. Bestempel naasten niet als bezoekers.
3. Verpleeghuizen zouden bevoegd moeten zijn om maatregelen af te stemmen op de wensen en behoeften van bewoners, naasten en vrijwilligers.
Deze lessen laten zien dat de mensen op wie de maatregelen een grote impact hadden zich niet gezien en gehoord voelden. Het is belangrijk dat bewoners, naasten en vrijwilligers worden betrokken in beslissingen die over hen gaan.
Auteurs: Elleke Landeweer, Nina Hovenga, Suzie Noten, Floor Vinckers, Jasper de Witte, Annerieke Stoop en Sytse Zuidema.
Dit onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw.
Benieuwd naar het volledige Engelstalige artikel, klik dan hier.
Wil je meer weten over het onderzoek dat we deden naar de gevolgen van de COVID pandemie, kijk eens op deze pagina.
