Leven en laten leven; ervaringen van mensen die in het verpleeghuis wonen over roken en het drinken van alcohol
Lisette de Graaf is science practitioner bij de Academische Werkplaats Ouderen en werkzaam als psycholoog bij Mijzo. Zij doet onderzoek naar roken en het drinken van alcohol door verpleeghuisbewoners.
In deze studie zocht Lisette antwoord op de vragen: Wat zijn ervaringen van mensen die in het verpleeghuis wonen over roken en alcohol drinken? Wat weten zij over (de gevolgen van) roken en alcohol drinken? Hoe is hun houding over roken en alcohol drinken?
Lisette interviewde acht bewoners met dementie en acht bewoners met een somatische aandoening. Uit de interviews kwamen vijf thema’s naar voren:
-
- Huidig gebruik en reflectie. Zes deelnemers vertelden alcohol te drinken en vijf van de zes gaven aan tevreden te zijn met hun huidige gebruik. Vijf bewoners gaven aan te roken en vier van de vijf zijn tevreden met hun gebruik en wilden dit niet veranderen. Anderen vertelden waarom ze gestopt zijn. Bijvoorbeeld omdat de partner van een geïnterviewde een hartoperatie nodig had vanwege roken en hierdoor de nadelige gevolgen dichtbij kwamen.
-
- Kennis en houding. Geïnterviewden vertelden over de maatschappelijke kijk op roken die door de jaren heen veranderde van positief naar negatief. Roken hoorde bij het dagelijks leven, leraren rookten bijvoorbeeld in de klas. Het drinken van alcohol associëren deelnemers met sociale gelegenheden. Een bewoner vertelde bijvoorbeeld dat hij alleen drinkt als hij bezoek krijgt. Geïnterviewden benoemden allerlei negatieve gezondheidsgevolgen van roken. Rondom alcohol vertelden ze vooral mogelijke gevolgen van autorijden als je gedronken hebt. Ze vertelden minder over de gezondheidsgevolgen.
-
- Verslaving of gewoonte. Geïnterviewden verschilden van mening of alcohol drinken een gewoonte of een verslaving is. Zij gaven aan dat het een verslaving is als je dagelijks alcohol nodig hebt. Als je dagelijks alcohol drinkt en je denkt dat je ook een dag zonder alcohol kan, is het een gewoonte volgens hen. Geïnterviewden verschilden van mening of roken een gewoonte of een verslaving is. Een bewoner zegt: “als je het pakje eenmaal open was, pakte je gewoon een sigaret en rookte. Het was een gewoonte.”
-
- Beleid en beschikbaarheid. Geïnterviewden, zowel degenen die roken en/of drinken en degenen die dat niet doen, zijn tevreden met het beleid van het verpleeghuis en de beperkingen om te roken of te drinken. Ze snappen dat iemand niet zomaar ergens in het verpleeghuis kan roken. Een goed-geventileerde rookruimte wordt gewaardeerd. Een geïnterviewde die rookt mist een rookruimte. Zij vindt het vervelend dat ze buiten of in de auto moet roken.
- Afhankelijkheid versus eigen regie. Geïnterviewden gaven aan dat zij afhankelijk zijn van zorgprofessionals of naasten om te roken en/of drinken. Dat maakt eigen regie soms lastig. Alle geïnterviewden vinden dat iemand zelf moet beslissen of hij/zij rookt en/of drinkt zolang anderen er geen last van hebben. Maar zij gaven ook aan dat hen al veel ontnomen is omdat ze in een verpleeghuis wonen. En dat zij daarom de mogelijkheid willen hebben om te kunnen genieten van roken en drinken.
Samenvattend: De meeste deelnemers die roken en/of drinken willen dit blijven doen, want het vergroot hun kwaliteit van leven en eigen regie in hun laatste levensfase. Ze beseffen zich ook dat roken en/of alcohol drinken een last kan zijn voor anderen, zoals bewoners en/of medewerkers.
Ben je benieuwd naar het volledige Engelstalige artikel, klik dan hier.
Wil je meer weten over Lisettes onderzoek, kijk dan eens op haar onderzoekspagina.
Vind je dit een interessant thema? Het onderzoek van Lisette staat volgend jaar centraal tijdens De Werkplaats. Tijdens dit evenement gaan (toekomstige) zorgprofessionals en ouderen aan de slag met de resultaten uit het onderzoek van Lisette. Ze bedenken samen een creatief idee om de kennis uit het onderzoek te implementeren in de praktijk. De Werkplaats vindt plaats in oktober 2023. Houd onze website en socials in de gaten voor meer informatie.
Door Meriam Janssen, onderzoeksmakelaar en senior onderzoeker
